BLOGS KERKEN IN TIJDEN VAN CORONA

Hans Tissink

16 juni 2021

‘Zittend schrijven om staande te blijven’

            Mijn laatste blog op rijm

 

Er is een tijd van komen en een tijd van gaan

het slot van deze blogreeks komt er nu rap aan

De pandemie heeft ons veel en vaak doen schrijven

over hoe kerken in bange tijden staande kunnen blijven.

 

Ook ik heb in deze bewogen fase van ons bestaan

mijn mijmeringen aan de lezers voorbij laten gaan

Covid-19 schokte hevig onze wereld en ons land

we hadden alles ineens niet meer in de hand.

 

Een ongekende ramp spoelde over ons heen

mensen verloren hun liefste, raakten alleen

we leefden mee met allen, ziek en in rouw

kerk-zijn betekent: deel warmte uit in elke kou.

 

Onze blogs waren alledaagse meditaties in notendop

we preekten online tegen onze lege, stille kerken op

we leerden en hervormden onszelf zoomend en digitaal

de bizarre context kleurde steeds ons persoonlijk verhaal.

 

Het schrijven heb ikzelf van harte voor u gedaan

ik zal niet stoppen, andere schrijfsels komen eraan

Deze bittere crisis heeft me naar sociale media geleid

via een eigen website en Facebook ga ik mee met de tijd.

 

Tot slot wens ik u allen in mijn allerlaatste blog van harte toe

de spreuk ‘Houd moed, heb lief’, en word alsjeblieft niet moe

In donkere tijden heeft het Licht van Boven ons warm gedragen

Geloof, hoop en liefde, mogen zij ons voeden, nu en alle dagen.

 

 

12 mei 2021

KIJK NAAR DE VOGELS

 

Onlangs ging ik gewapend met mijn fotocamera samen met mijn zoon naar de Vreugderijkerwaard. Dat is een prachtig stukje natuurgebied langs onze schitterende IJssel. Mijn zoon had zijn pas gekochte verrekijker mee. Hij heeft er een nieuwe hobby bij. Samen observeerden we vanuit een vogelkijkhut de fraaie waterplas. En in onze vogelboekjes zochten we op welke vogels er allemaal zongen, zwommen, spetterden en rondvlogen. Het was een bont gevederd gezelschap van zwaluwen, ganzen, futen, eenden en wat al niet meer.

Vanuit het vogelhutje hadden we prachtig zicht over deze vogelplas. In de verte daalde de zon achter Zalk met zijn spitse kerktoren. Ik raakte niet uit-gefotografeerd. Het leverde bijzondere fotobeelden op.

Kijk naar de vogels. Daar kun je rustig en blij van worden. Het is een haast meditatieve manier van leven in het hier en nu. Even alles vergeten. Het komt mij voor dat in deze coronatijd veel mensen naar buiten gaan om de natuur te her-ontdekken. Of je daar nou een camera, verrekijker, hengel of wandelstokken voor nodig hebt, is bijzaak.

‘Let op de vogels, kijk naar de leliën in het veld’...wie zei dat ook alweer? Onze leermeester Jezus ging ons daarin 2000 jaar geleden al voor. De Geest van Jezus nodigt ons met dit advies bij wijze van spreken nog altijd uit om in tijden van zorg en nood onszelf even opzij te zetten. Een oefening in zorgeloosheid en levenskunst. De filosoof Søren Kierkegaard legde dat eens zo uit: ‘Ten diepste is het zwijgen van de lelie en de vogel eerbied voor God.’ Dat vind ik treffend gezegd. Het gaat hier om liturgie in de buitenlucht. Contemplatie vanachter de camera en verrekijker.

Ja, en zo kijk ik via de vogels in de Vreugderijkerwaard in één adem vol verlangen naar de duif die met Pinksteren weer naar ons toevliegt. En zing ik heel zachtjes al een hoopgevend Pinksterlied:

 

Zij zit als een vogel, broedend op het water,

onder haar de chaos van de eerste dag;

zij zucht en zij zingt, moeder van de schepping,

wachtend op het woord totdat zij baren mag.

 

Zij zweeft boven zee, zweeft boven de bergen,

zoekend naar een plaats onder de hemelboog;

zij rust in de schoot, wachtend op het wonder

dat zich daar ontvouwt, verborgen voor ons oog.

 

Want zij is de Geest, een met God in wezen,

gift van de Verlosser aan zijn aardse bruid;

de sleutel is zij, toegang tot de schriften,

vogel uit de hemel, witte vredesduif.

 

 

 

7 april 2021

Twijfel en geloof

Wij zouden vandaag het tweelingzusje of broertje van de ongelovige Tomas kunnen zijn. Tomas geloofde niet dat Jezus was opgestaan uit de dood. ‘Laat mij eerst zijn wonden zien’, riep hij tegen zijn medeleerlingen.

Geloven lijkt volgens mij nooit zonder twijfels en vragen te kunnen bestaan. Afgelopen Paaszondag biechtte een diaken dat openhartig op in onze onlineviering. Na de eerste lockdown veranderde haar vanzelfsprekendheid van geloven. Eigenlijk miste ze de kerk niet en vond ze de rust best wel fijn. Ze zei: ‘Ik ben er nog niet uit, de vanzelfsprekendheid is niet terug en dat wil ik misschien ook niet. Voor nu weet ik: Geloof is voor mij een zoektocht met vragen en twijfels en het laat mij niet los.’

Twijfels en vragen horen bij het leven. En de vraag ‘Waar is God in deze coronatijd?’ duikt ook telkens weer op. Tomas wil de wonden van Jezus aanraken. Eerst zien, dan geloven. En Jezus laat deze twijfelende zoeker zijn kruiswonden zien en betasten. Tomas belijdt daarna pas ‘Mijn Heer en mijn God’.

Zijn naamgenoot en Tsjechische theoloog Tomas Halík concludeert op grond hiervan: Onze God is een gewonde God.

Ook ik worstel net als u en jij met onzekerheden en twijfels. Is het allemaal wel waar? Wat kan ik nog geloven? Waarom stopt God deze verpletterende pandemie niet? Wat voor zin heeft het leven met alle pijn en verdriet?

Mijn worstelingen leveren nooit bevredigende antwoorden op. Ik blijf ermee stoeien. Maar toch. In die zoektocht worden mijn verlangen en mijn hoop wel steeds opnieuw aangevuurd. Kennelijk zijn alle lastige vragen nodig om alert en open te blijven voor het nieuwe dat komt: Gods Rijk of hoe je het ook wilt noemen. Wij moeten het vandaag voor ons godsvertrouwen misschien wel meer hebben van het ongeloof van Tomas dan van het vaste geloof van de gelovige leerlingen. Tussen God en ons zit een onzichtbare muur. Maar soms hoor en zie ik heel even een glimp van Pasen, een teken van zijn ‘gewonde’ aanwezigheid. Dat leer ik van Simone Weil. En met haar troostrijke beeld wil ik deze twijfelblog eindigen.

 

Twee gevangenen in aangrenzende cellen hebben door klopsignalen tegen de muur contact met elkaar. De muur is wat hen scheidt, maar ook wat hen in staat stelt om contact met elkaar te hebben. Datzelfde geldt tussen ons en God. Iedere scheiding is een verbinding.

 

 

 

3 maart 2021

Een woord dat je raakt

 

Je ziet ze soms hangen in huiskamers of zaaltjes. Pakkende zinnen of woorden die een wijze gedachte of levensles bevatten. Op het bureau van mijn vader stond het tegeltje ‘God heeft ons geen makkelijke reis beloofd, maar wel een behouden aankomst’. En in de hal thuis hing ooit een borduurwerk van mijn moeder ‘Waar nood is, is zegen nabij’. Als mijn oog valt op zo’n pakkende wandspreuk bij iemand, dan probeer ik daar altijd wel even met mijn gesprekspartner bij stil te staan. Dat bordje…vertel eens. En wat betekent die spreuk nu voor jou?

 

Spreuken, spreekwoorden, Bijbelzinnen, ze kunnen je hart soms diep raken. Ze bevatten nogal eens een wijs inzicht en goede levensles. Ik begrijp dan ook heel goed dat de oude monniken graag pakkende teksten uit de Bijbel of van een kerkvader of moeder opschreven in een soort notitieboekje. Met een deftig woord heette dat boekje rapiarium. Later konden zij die pakkende spreuken weer teruglezen en erover mediteren.

 

Onlangs vroeg ik jongeren om een pakkend lied of gedicht uit te kiezen. Hun bijdragen varieerde van Claudia de Breij (Mag ik dan bij jou) tot Huub Oosterhuis (Om liefde gaan wij dit leven). Onze videobelontmoeting was een wonderlijk mooie bijeenkomst van de 18+kring. Hun pakkende zinnen lieten iets zin van wat hen diep van binnen raakte. De favoriete woorden bleken ook een soort medicijn te bieden in deze coronacrisis.

Godzijdank zijn er nog woorden en beelden die je een beetje moed en troost kunnen geven, ook als het wat minder met je gaat.

 

Ik wil jou, lezer, uitnodigen om het eens te proberen. Deze veertigdagentijd is een prachtig startmoment. Zoek naar een kort gedicht of tekst die je uit het hart gegrepen is. Schrijf de woorden op in een boekje. Lees en herlees ze af en toe in stilte. En nog een suggestie: Deel je tekst met iemand die je er ook mee kunt bemoedigen. Gedeelde vreugde is dubbele vreugde, zoals weer een ander spreekwoord luidt.

Laat ik eindigen met oneliner van de dichter Guillaume van de Graft die mij raakt:

 

Maar de stilte is een tweestemmig lied,

waarin God en de mens elkaar raken.

 

Hans Tissink

 

woensdag 27 januari 2021

ROUW

 

Op oudejaarsdag overleed mijn schoonvader. Nu de uitvaart enkele weken achter me ligt, komen gevoelens van gemis en verdriet naar boven. Als ik zijn foto’s zie met zijn glimlach. Of als ik speel op de piano, waarop hij vijftig jaar lang vrolijk de toetsen heeft bespeeld.

 

Rouwen, elk van ons heeft er vroeg of laat mee te maken. Rouw kan rauw zijn. Het is een kunst om jouw verdriet en gemis bij stukjes en beetjes aandacht te geven. Wat is de juiste balans tussen ‘doodzwijgen’ enerzijds en ‘erin verdrinken’ anderzijds? Dat is voor iedereen weer anders. Het is een persoonlijke zoektocht. Ik spreek liever niet van rouw verwerken. Alsof er een moment zou kunnen komen, waarop alles ‘verwerkt’ is.  Iemand deed een andere suggestie: rouw verweven. Zo is het: je verweeft met vallen en opstaan je gevoelens en herinneringen aan de gestorvene met jouw ziel. Dat duurt een leven lang.

Wat helpt daarbij? Dat is voor iedereen weer anders. Ik merk dat schrijven in mijn dagboek mij erg helpt. Of af en toe een stukje lezen in het prachtige boek Manu Keirse ‘Helpen bij verlies en verdriet’. Keirse haalt soms de woorden uit mijn mond. En hij geeft ook handzame suggesties voor rouwenden en hulpverleners. Onlangs publiceerde Keirse een aanvullend actueel hoofdstuk over rouwen in coronatijd.  De lockdown en beperkende maatregelen maken het afscheid vaak nog zwaarder. Geen handen geven, mondkapjes op, anderhalve meter afstand, alles in besloten kring. Keirse eindigt met de oproep:

‘Het is essentieel dat we collectief – en niet iedereen individueel – stilstaan bij het verlies. De dood van miljoenen mensen wereldwijd, maar ook het verlies van het leven zoals het voorheen was, het tijdelijk afgesloten zijn, het verlies van een baan of inkomen vraagt om een maatschappelijk antwoord. Laat ons samen rouwen, maar ook samen geloven dat er een nieuwe wereld kan groeien.’

 

Laat ik eindigen met een gedicht dat ik troostrijk vind:

Levensavond

 

Het zij je vergund

in je levensavond

te oogsten

wat je hebt gezaaid.

Dat velen mogen putten

uit de wijsheid

waarin je bent gegroeid.

Dat je ouderdom

je niet bedrukt

met angst en zorgen,

maar een voorproef is

van de eeuwige vrijheid.

 

Hans Tissink

 

 

Kerstblog 23 december 2020

                  KERSTSTAL 2020 IN LOCKDOWN

 

 

Os:    Afschuwelijk, Nederland is in totale lockdown. Dat is een grote strop voor alle kerststallen en dus ook voor ons.

Ezel:  Hoezo? Lockdown, wat is dat? Mijn Engels is niet zo cool, sorry.

Os:    Lockdown, dat betekent ‘op slot’. De coronapandemie legt alles stil. Alles is nu gesloten: scholen, kantoren, winkels, musea, ja zelfs heel veel kerken…

Ezel:  Dat is een complete ramp. Ook voor ons als kerststal. Nu staan we hier in de kerk een beetje voor Jan Piet Snot. Niemand die ons komt bekijken.

Os:    Ja, terwijl meneer pastoor ons al coronaproof had gemaakt. Hij heeft ons op anderhalve meter afstand gezet met een pot desinfectiegel. En wij dragen dit jaar warempel een mondkapje net als de heilige familie…zelfs de kleine Jezus.

Ezel:  Oei, is dat geen heiligschennis? Wat zeggen de beminde gelovigen er wel niet van?

Os:    Nou, eerlijk gezegd, zo krijgt onze kerststal natuurlijk wel een actuele betekenis. Ik vind het persoonlijk zelfs heel mooi. Jezus en zijn ouders zijn zo zichtbaar solidair met alle lijdenden en slachtoffers van corona op deze wereld.

Ezel:  En wij dan? Wat is onze betekenis? Hebben de mensen dat niet door? Wij staan toch niet voor Jan Joker in de stal elk jaar?

Os:    Neen. Alleen de fijnproevers weten het. Wij staan als lastdieren symbool voor alles en iedereen die diepbedroefd en zwaarbelast zijn. En Jezus zegt tegen deze groep: ‘Kom allemaal, want ik zal jullie juk afnemen en bevrijden. Ik geef jullie rust.’

Ezel:  O ja, dat was het. Jij onthoudt alles zo goed, beste os.

Os:    Dankjewel. Besef dus, ezel, dat we uitermate belangrijk zijn in de stal. Dit bizarre coronajaar nog meer dan anders. Hopelijk plaatst meneer pastoor onze kerststal nu buiten op het kerkplein onder de verlichte kerstboom. Dan kunnen we de voorbijgangers toch nog een beetje licht en warmte geven in deze donkere dagen.

 

 

(De engel Gabriël verschijnt als Deus ex machina ten tonele.)

 

Engel: Avé, dag os en ezel, wat heerlijk om jullie weer te zien! Hoe gaat het?

Ezel:  Slecht, ik voel me behoorlijk down en depri door die lockdown.

Engel: Wees niet bang. Er komen betere tijden. Ik heb goed nieuws: Binnenkort komt er een vaccin. Iedereen die wordt ingeënt, zal geen corona meer krijgen. En volgend jaar zal Kerstmis een topfeest vol vreugde, licht en vrede worden als nooit tevoren. Daarom: houd moed, heb lief.

Os:    Dankjewel, lieve Gabriël, jij bent mijn lievelingsengel. Dat hebben we net even nodig.

Engel: Gloria in excelsis Deo. Zing nu maar jullie favoriete kerstlied. Dat helpt ook. Welk lied is dat? Ik ga weer terug naar de hemel. Ga met God en Hij zal met jullie zijn.

 

De os en ezel doen even hun mondkapje af en zingen bemoedigd en getroost met opgewekte stem hun mooiste kerstlied:

 

Midden in de winternacht ging de hemel… (Lied 486 uit het liedboek)

 

 

Hans Tissink

….

 

Woensdag 9 december 2020

SCHAAKMAT

 

Tijdens een pijnlijke ziekte verging mij helaas ook nog eens alle lust om een boek te lezen. Ik gaf me daarom maar over aan het kijken van films. Zo stuitte ik op Netflixserie ‘The Queen’s Gambit’, die me mateloos fascineerde. Deze miniserie gaat over Beth Harmon. Zij leert als jong weeskind op het internaat schaken van de conciërge. Beth ontwikkelt zich tot een geniale schaakspeler. Zij wint het ene kampioenschap na het andere. En dat in een mannenwereld in de jaren zestig. De filmserie bevat het nodige aan dramatiek en tragiek, maar laat ik niet te veel verklappen. Kijk zelf maar.

 

The Queen’s Gambit deed me automatisch terugdenken aan mijn eigen schaakperiode als tiener. Elke donderdagavond schaakte ik tegen een jonge of oudere tegenstander in een kerkzaal die stijf stond van de sigarettenrook. Ik heb in die tijd trouwens nog mijn pionnen-, toren- en koningsdiploma gehaald, maar dit terzijde. Het schaken leerde me geduld, aandacht en logisch denken. Ik bracht vele jaren later mijn oudste zoon de geheimen van het schaakspel bij. Gestimuleerd door de Netflixserie speelden we beiden afgelopen weekend weer diverse partijen. Heerlijk, vooral ook als je wint…De film blijkt trouwens wereldwijd een ware revival van de schaaksport in gang te zetten.

 

Al mijmerend schoot me ineens de volgende gelijkenis van het schaakspel te binnen. Is het leven zelf niet te vergelijken met een soort schaakwedstrijd? We spelen met zwart tegen aanvallende machten en krachten om ons heen. Corona lijkt ons soms schaakmat te zetten. De strijd tegen het virus gaat onophoudelijk door. Soms sneuvelen er pionnen. Soms wordt er geofferd in de hoop op spelvoordeel (gambiet) in de ontwikkeling van een vaccin. Soms vinden er gekke paardensprongen plaats. Soms lijkt de situatie op een patstelling. We bekijken de spannende situatie vanuit onze ivoren torens in quarantaine. De lopers staan voor ontwikkelaars van een vaccin. En de Queen en King? Zijn zij niet de bruid en bruidegom, die we in het Bijbelse Hooglied tegenkomen? De Dame, die staat ten diepste voor onszelf, kerk en wereld. En de koning is symbool voor Jezus Christus. Met Kerst zullen we weer horen over de geboorte van het Koningskind, bevrijder en brenger van ultiem licht en vrede.

Laten we deze Adventstijd hopen en bidden dat we als geliefden van deze koning de tegenpartij met zijn ziektepandemie schaakmat zullen zetten. Hoe eerder hoe beter.

 

woensdag 4 november 2020

 

ZIEK

 

Toen de coronacijfers weer stegen in oktober werd ik zelf ziek. Nee, geen corona gelukkig. Een andere kwaal trof me. Ik stond tijdens mijn vakantie op met hevige pijn in mijn onderrug. Aanvankelijk dacht ik terug aan een soortgelijke ervaring 20 jaar geleden. Dat was spit. Ik had toen boven mijn macht in de tuin gewerkt. Na vier dagen was Hans Tissink weer de oude. In mijn onschuld dacht ik dat dat nu wel weer zo zou uitpakken.

Na mijn vakantie informeerde ik mijn collega’s en het kerkelijk bureau. Voor het eerst in mijn leven melde ik mij officieel ziek. Tot gauw, schreef ik laconiek in de mails van verhindering.

Maar inmiddels zijn we bijna 3 weken verder. De rugpijn is nog steeds niet weg. De huisarts gaf dezelfde diagnose als toen: spit. Het kan wel weken duren.

En zo brak er een nieuwe tijd voor mij aan. Pijnstillers, fysio, oefeningen, mee- en tegenvallers. Wat een gekke wereld ineens. De rugpijn levert me huisarrest op. Quarantaine nog voordat corona de kans krijgt.

En als je horizontaal ligt, ga je de wereld van een verticale kant bekijken. Ik ben me gaan verwonderen over het fenomeen gezondheid. Bijna zestig jaar lang heb ik geluk gehad. Ik kon mijn werk altijd vitaal en met vreugde uitoefenen. Ik bezocht zieken. Ik leefde mee met mensen met lichamelijke en geestelijke pijn en verdriet. Nu sta (of liever lig) ik aan de andere kant van de streep. Ik ben lijdend voorwerp in plaats van actief en zelfstandig onderwerp.

 

Ik leer veel in deze weken van slapeloosheid en uitputting. Het gewone is niet zomaar gewoon. Het normale is verre van normaal. Het is een wonder, als je gezond bent en je werk mag doen.

Ik leer veel deze dagen…Wees dankbaar voor alles wat je tot nu toe van Hogerhand hebt mogen ontvangen. In gedachten zie ik alle zieke mensen die ooit heb opgezocht als pastor. Nu pas voel ik nog meer wat de ziekte met hen deed.

Wie ziek is, stapt in een andere wereld van afhankelijkheid, hulpeloosheid en onzekerheid.

 

En wat ik ook ontving, was en is een overstelpende hoeveelheid liefde en meeleven. Bloemen, kaartjes, appjes, etc. Het is ontroerend en hartverwarmend.

 

Op deze dankdag voor gewas en arbeid wil ik jou daarom uitnodigen tot gebed.

 

Laten we bidden voor de zieken

laten we bidden voor allen die slachtoffers zijn van corona

laten we bidden om een vaccin dat de ziekte kan bestrijden

en laten we niet vergeten om dankbaar te zijn

voor alles wat er aan licht en liefde in moeilijke tijden

toch naar ons toekomt.

Godzijdank.

 

woensdag 30 september 2020

LAAT DE KLOKKEN LUIDEN…

 

Dinsdagmorgen 29 september luidden klokslag 9.30 uur veel kerkklokken in ons land voor de 500 vluchtelingenkinderen. Ook die van de Oosterkerk. De 500 kinderen zouden eigenlijk vanuit kamp Moria op het eiland Lesbos royaal moeten worden verwelkomd in Nederland. De klokken luidden 500 seconden lang, bijna 8 ½ minuten. Een luid signaal van protest tegen onrecht en ellende.

Wat mij betreft luiden de kerkklokken langer.

 

Laat de klokken luiden, dagenlang, week in, week uit

Laat de klokken luiden tegen tirannie en onderdrukking

Laat ze luiden tegen armoede

Laat ze luiden tegen machtsmisbruik

 

Laat de klokken luiden voor allen die geen stem hebben

Laat de klokken luiden voor mannen, vrouwen en

kinderen die niemand hebben

Laat ze luiden voor de daklozen,

de drop-outs, de zwervers in onze woonplaats

 

Laat de klokken luiden tegen

de hoge heren die spelen met vuur

en altijd maar weer de ander de schuld geven

Laat ze luiden tegen de Trumps, de Poetins,

de Loekasjenko’s of hoe ze ook mogen heten

 

Laat de klokken luiden

als bemoedigend geluid

voor allen die gek worden van corona

de zieken op IC

de kwetsbaren in quarantaine

zovelen die in stilte lijden

 

Laat ze luiden, vandaag en morgen

Klokkenluiders aller landen verenigt u…

 

O God, hoor onze gebeden

laat ons klokgelui stijgen als wierook omhoog

klokken als kelen die ten hemel schreien

Hoor onze klokken luiden

Het is de hoogste tijd

uw koninkrijke kome

kome wat komt…

Moge het zo zijn.

...................................................................................................

 

woensdag 26 augustus 2020           

Krankjorum

 

Nederlands bekendste historicus Maarten van Rossem wist deze maand de knuppel in het theologisch hoenderhok te gooien. Zijn opmerking ‘Het Oude Testament is krankjorum’ deed predikanten hoog in de boom klimmen op Facebook en in Trouw. Zelf geniet ik doorgaans erg van de hoorcolleges van Maarten over onderwerpen als Amerika, populisme, wereldoorlogen en zoveel meer. Hij heeft de gave van het woord en kan heel ad rem en gevat uit de hoek komen. Zonder hem zou het programma ‘De slimste mens’ lang niet zo leuk en populair zijn.

Maar goed, hoe is het gesteld met zijn kennis van het Oude Testament? Sommige collega’s gingen in de tegenaanval. Zij citeerden schitterende passages uit de Bijbel. Maar of van Rossem daar gevoelig voor is? Ik denk het niet. Volgens mij is hij loyaal aan zijn opa, die ooit als dominee uit ongeloof zijn toga aan de wilgen hing. De beste reactie kwam onlangs van collega Jan Offringa. Laten we maar gewoon toegeven dat er in de Bijbel inderdaad passages staan die krankjorum overkomen. We kunnen toch met ons blote verstand niet bij alle oorlogsverhalen. Als je het zou optellen kom je aan meer dan 600.000 vijanden die in naam van Israëls God zijn gedood. Zo mogen sommige bijbelschrijvers het hebben geloofd, dat hoeven wij als moderne gelovigen toch nog niet te doen.

Alles draait natuurlijk om de vraag: hoe lees je de Bijbel? Letterlijke Bijbelinterpretaties lopen zoals altijd onherroepelijk vast. Ik mag gelukkig ook afstand nemen van een oorlogszuchtige, wrede God die steeds maar weer angst aanjaagt.

Hoe dan? Misschien moeten we in kerken maar aanvaarden dat we een beetje krankjorum zijn. Geloven is toch een beetje gek durven zijn en doen. Geloven is toch steeds weer stuiten op de grenzen van je verstand. Eens schreef Erasmus zijn kostelijke satire Lof der Zotheid. Erasmus laat daarin vrouwe Dwaasheid de draak steken met alles wat er mis was met kerk en wereld: corruptie, leugen, machtsmisbruik, aflaathandel, etc. Aan het eind van zijn satire komt de theologisch aap uit de mouw. Want zei Paulus niet ooit dat het dwaze van God wijzer is dan mensen? (1 Korintiërs 1) Is het niet absurd, een gekruisigde Christus? Liefde sterker dan dood? Ja, God is gek… Hij is gek op ons. Dat is krankjorum. Maar ik geloof wel dat het waar is.

.............................................................................................................................

 

Maandag 8 juni 2020

Laatste afscheid in coronatijd

 

Afgelopen Pinksteren stierf een goede vriendin. Ze was nog maar 56 jaar. Corona zette ons opnieuw op afstand. De laatste maanden konden mijn vrouw en ik vanwege het virus niet meer bij haar op ziekenbezoek. Het contact bleef beperkt tot bellen, appen en mailen. Dat was al moeilijk. En nu moest ook de afscheidsdienst nog eens in besloten kring plaatsvinden. Die vervloekte coronamaatregelen. Geen omhelzing, geen kus, geen schouderklop. We moesten alles thuis online volgen. Het went maar niet. Gebeamde foto’s herinnerden me aan onze jarenlange vriendschap. Ik zag in gedachten alles voorbijkomen: studietijd, bruiloften, geboortes van de kinderen, jubilea, etc.

Het afscheid op tv was ondanks de afstand toch ontroerend en warm. Wat kunnen goede woorden, mooie muziek en passende rituelen toch veel betekenen, zo realiseerde ik me. De voorganger hield een voorbeeldige overdenking. Zij verbond de eerste vijf verzen van Genesis aan het leven van onze vriendin. De aarde was woest en leeg…zo voelde de boodschap van de ongeneeslijke ziekte. Alles werd donker. Alleen de Geest zweefde over het water. Water, beeld van een crisis die elk mens kan overspoelen. En toch, de Geest…zweven kan ook ‘broeden’ betekenen. God begint iets nieuws. Zo verliep het ook tijdens de jarenlange ziekte. Donker en licht wisselden elkaar af. Er was crisis, maar ook geluk. Er waren verdriet en pijn, maar ook licht, liefde en heel veel warmte.

Op de vroege morgen van Pinksteren blies zij haar laatste adem uit. Zij gaf de geest. Het einde? Over en uit? De bevriende dominee haalde in alle verlies en verdriet toch troost uit de Pinkstergedachte. Gods Geest begint iets nieuws. De liefde blijft. Liefde is sterker dan de dood. Daarvan was dit zware afscheid ondanks de afstand een onvergetelijk getuigenis.

Sterven is niet het licht uitdoen, maar de lamp doven, omdat de dagenraad begint.

En een onsterfelijk gedicht over de Liefde deed de rest. Deze poëzie van Erich Fried vatte alles samen:

 

Het is wat het is

 

Het is onzin

zegt het verstand

Het is wat het is

zegt de liefde

Het is ongeluk

zegt de berekening

Het is alleen maar verdriet

zegt de angst

Het is uitzichtloos

zegt het inzicht

Het is wat het is

zegt de liefde

…

Het is onmogelijk

zegt de ervaring

Het is wat het is

zegt de liefde

 

(Erich Fried / Vertaling: Remco Campert)

 

....................................................................

 

Maandag 27 april 2020

HEB LIEF

 

Waarover moet ik vandaag schrijven? Op Koningsdag nog wel. Alweer corona? Dat viruswoord betekent ook nog eens ‘kroon’. Het werd een gedicht. Elk couplet begint met een letter van het beruchte c-woord. Wie steekt Covid-19 naar de kroon?  Dat kan toch alleen maar de Liefde zijn…

 

Corona infiltreert ons lichaam en geest.

Het virus kwelt mijn ziel het allermeest,

als ik ’s nachts wakker lig in bed

door quarantaine klem gezet.

 

Of als de beelden uit krant en journaal

mijn hart bestormen met flink kabaal,

en ik doodzieke mensen zie op TV,

omringd door slangen en artsen op IC.

 

Radeloos maken mij sterftecijfers en tabellen

die mij triest de laatste rauwe rouw vertellen.

Is er nog licht te zien in dit donkere heelal?

Of is dit zwartste gat het één en al?

 

Ook mijn godsvrucht moet eraan geloven.

Is er nog een uitweg, is er zicht op Boven?

God, waar bent U, waarom laat U dit toe?

Ik ben het wachten en hopen moe.

 

Naar U slinger ik mijn kwellende vragen.

mijn waaroms, mijn zorgen van alle dagen.

Mijn bidden is slechts smeken: Ontferm u, God!

Hebt U voor de wereld geen beter lot?

 

Als ik aan het einde ben van mijn Latijn,

groeit er diep in mij een ander refrein.

Een stem als vlag: Heb lief, houd dapper moed.

Ik houd van jou, alles komt ooit weer goed!

 

.....

MAANDAG 20 APRIL 2020

Anticorona oefeningen

 

Lectori salutem,

 

Lieve lezer, ik wens je alle heil toe. In het Latijn want dat is de taal waarmee artsen ons hun medicijnen voorschrijven. Ik schrijf vandaag een alternatief recept voor jou uit. Ik trakteer je op 5 belangrijke geestelijke oefeningen. Die kunnen je hopelijk helpen tegen het coronavirus. Je snapt dat corona jouw geest aan het kwellen is. Als je niet oppast, word je depressief. Welnu, hier 5 tabletjes in Latijnse spreuken.

 

1          Veni spiritus, kom geest. Jazeker, verwelkom elke dag je adem. Neem vijf minuten de tijd om diep in te ademen. Volg je adem naar je buik en verder naar je onderlichaam. Merk dat je rustig wordt. Je krijgt nieuwe spirit. Deze geest is niet van jou, maar komt van Boven. Nu wordt het tijd voor ‘veni sancte spiritus’, kom heilige geest, adem mij open.

 

2          Amor fati, houd van het lot. Dat is heel lastig. Corona is een noodlot. Hoe kun je daar nou van houden? Al die slachtoffers, alle ontregeling…Maar woede en haat tegen het lot maken je alleen maar bitter en zuur.  Accepteer dat de coronapandemie is zoals het is. Je hebt er geen vat op. Je bent echt de controle kwijt. Probeer het positieve te ontdekken: een nieuwe gevoeligheid, een nieuwe attitude.

 

3          Memento mori, weet dat je sterven moet. Sta stil bij je eigen kwetsbaarheid en sterfelijkheid. Pas als je vriend kunt worden van je eigen dood, kun je anders gaan leven in het hier en nu. Meer vanuit verwondering en dankbaarheid om wat is.

 

4          Carpe diem, pluk de dag. Besef dat elke dag een gave van de goede Schepper is. Pluk de geschenken die God je geeft. Je hart klopt, je ademt, je mag leven. Kijk maar stil en aandachtig naar het zonlicht en de bloeiende natuur. Geniet van schone muziek en vriendschappen (ook op meer dan anderhalve meter afstand).

 

5          Ubi caritas et amor. Vergeet ook niet om ondanks alle onzekerheid te kijken naar daden van barmhartigheid en liefde. In deze coronatijd gebeuren hartverwarmende dingen: zorg en hulp van artsen en verplegers, meeleven via kaartjes, bloemen, telefoontjes. Probeer het zelf maar: houd moed, heb lief. En zing dan het lied verder…Deus ibi est.Want in dat alles werkt God.

Zo hier: 5 belangrijke medicijnen om je geestelijk te wapenen tegen corona. Ik wens je tegenover deze plaaggeest de warme liefde van de heilige Geest toe. Pax et bonum (vrede en alle goeds). Zo en nu ben ik aan het eind van mijn Latijn.

 

.............................................................................................

 

Maandag 23 maart 2020

Woedemail aan Mr. Corona

 

Jij, corona, jij vernietigend monster Covid-19,

jij ziet er niet uit met je duivelse tentakels,

jij zaait alleen maar dood en verderf,

jij ontwricht onze kwetsbare samenleving.

Waarom spring je zo geniepig rond van land tot land

de hele aardbol verziekend met je vieze klauwen?

Waarom kruip je als brandende lucifers in de longen van oud en jong?

Waarom weet je van geen ophouden?

Denk jij nou echt dat je hier de baas bent?

Die kroon op je hoofd staat je van geen kanten.

Wat zeg je?

Moet ik kijken naar jouw positieve dingen:

ontstressing, meer tijd voor rust, ontspanning,

minder vervuiling van milieu en moedertje aarde, ja, ja…

Maak dat je wegkomt, veelkoppig monster.

Wacht maar… ik ga mijn Vader roepen!

 

Een psalm van vandaag, gebed in crisistijd

 

God,

midden in deze tijd vol verwarring en onrust

kom ik nader tot U.

U weet wat wij meemaken

in onze strijd tegen het coronavirus.

U kent onze crisis, onze angst

en onze grote vragen:

Waarom toch? O God, waarom?

….

Mijn ziel wordt stil en week.

Mijn verlangen snakt naar uitkomst en houvast.

Uw Naam is toch “Ik-Ben-Er”,

Uw Wezen is toch er wezen.

Niet om te vernietigen, niet om te straffen,

niet om te doden bent U gekomen,

maar om te dienen, te helpen,

te zorgen en te beminnen.

Bescherm ons met uw antivirusupdate.

Uw liefde kent geen grenzen.

Help ons dit kwaad te dragen.

Troost ons met uw woord en zegen.

Inspireer ons tot liefde voor U en voor elkaar,

in navolging van Christus.

Amen.

 

.....................................................................

 

Maandag 16 maart 2020

KERK IN TIJDEN VAN CORONA

 

Stil is de straat overal

mensen in huizen verdwenen…

even een luide sirene

stil is de straat overal (lied 1003).

 

Het is stil in de straat. Corona houdt onze wereld in de greep. Alles is onwerkelijk: geen kerkdiensten, geen bijeenkomsten, geen scholen, geen… Mensen blijven en werken thuis. Welke verwoesting zal het coronavirus verder zaaien aan slachtoffers, aan doden, aan rouwende nabestaanden?

Deze dagen zwelt lied 1003 uit ons Liedboek regelmatig op in mijn hart en hoofd. En het refrein klinkt al even indringend: ‘Komt er, God, een nieuwe morgen als een teken van uw trouw, worden wij bevrijd van zorgen? God, kom gauw.’

De coronacrisis creëert gelukkig niet alleen maar angst en zorgen. Ik zie godzijdank nieuwe initiatieven en nieuwe ‘morgens’. Gemeenteleden bellen en mailen elkaar uit meeleven en ter bemoediging. Op tv en internet verschijnen hoopvolle beelden: Italianen en Spanjaarden die op hun balkon zingen en applaudisseren voor artsen en verpleegkundigen. Wat kunnen wij doen?

Corona vraagt van mensen en kerken een ingrijpende verandering. Noodgedwongen ‘in quarantaine’ steek ik een kaars aan voor alle slachtoffers en hulpverleners. Ik lees psalmen bij ziekte en nood met nieuwe ogen en oren (13, 22, 31, 88). Ik ga over tot belpastoraat. En deze coronanood leert en dwingt mij om opnieuw en intenser te bidden:

 

God,

het is stil op straat

een kwaad virus waart als een spook

rond over uw wereld

en wij weten niet hoe en

wat en hoelang

Richt onze ogen op U

en op Uw Zoon Jezus Christus

die kwam om mensen te redden

Schenk ons uw goede Geest

om te vertrouwen op een nieuwe morgen

Trouwe God, bevrijd ons van zorgen

en kom gauw! Amen.