Beste magister Johan Cele, Onlangs wandelde ik met een groep mensen uit Blokzijl langs diverse Zwolse plekken uit de tijd van de Moderne Devotie. De groepsleden waren zeer onder de indruk van alle devotieplekken en van verhalen over vroegere devoten. Ook het verhaal over u als onderwijzer en magister Johan Cele (1350-1417) raakte hen. Wat een rector! Terecht dat er in Zwolle op het Celepleintje vlak bij het Celepoortje een fraai standbeeld van u staat. Dat standbeeld laat zien dat u veel van lezen en studeren hield. U houdt een groot boek open vlak bij uw transparante binnenkamer. En uw armen lijken wel vleugels.
Meester Johan Cele, u maakte als rector van de Latijnse school veertig jaar lang werk van doorleefd onderwijs en schoolvernieuwing. U ontwikkelde het klassenmodel, voerde examentoetsen in en liet oudere leerlingen lesgeven aan jongere pupillen. Het draaide bij u vooral om de ontwikkeling van deugdzame mensen. Kennis van het hart. U liet in al uw scholieren de Bijbel tot leven komen via de rapiaria. U nodigde hen uit om Bijbelteksten die hen raakten in hun notitieboekje (rapiarium) te schrijven. Zodoende konden ze deze wijze woorden beter onthouden.
Meester Cele, u moet vast en zeker Thomas a Kempis ontmoet hebben. Jullie waren tijdgenoten. In zijn ‘Kroniek van Sint-Agnietenberg bij Zwolle’ wijdt Thomas lovende woorden aan uw adres. Hij noemt u ‘goed opgevoed, wel onderlegd, niet verwaand om zijn geleerdheid, maar sober, rein, nederig en vroom’. Kortom: een voorbeeldige moderne devoot. U was beroemd en de Latijnse school trok op het hoogtepunt wel zo’n 1000 leerlingen aan. Let wel: dat betekende een vijfde deel van de 5000 inwoners in Zwolle.
Verder lees ik dat u erg van kerkmuziek en zang hield. U kon heel opgewekt het koor dirigeren en speelde op feestdagen met veel geestdrift op het orgel.
Nu snap ik het standbeeld, gemaakt door Eric Claus (1936), beter. Wie u hoorde en zag, kreeg vleugels. Doorleefde boekenkennis maakten de scholieren rijp voor een vrolijke vlucht naar kerk en maatschappij.
Ach ja, en dan lees ik nog op Wikipedia dat u, arme ziel, een keer in allerijl op weg naar de kerk ongelukkig ten val kwam en een paar voortanden verloor. Gelukkig heeft uw enthousiasme voor devotie en voor goed onderwijs niet geleden onder uw tandenloosheid. U blijft een schoolvoorbeeld dat de tand des tijds doorstaat. Terecht dat er een standbeeld staat, daar op het Celeplein achter het Celepoortje. Ter nagedachtenis van u en tot eer van de God die u modern en vol devotie diende.
SDG, Hans
Reactie plaatsen
Reacties